0

December 26, 2004 pen nipini hi in, tuani in Dilla Damayanti pen a nulehpa tawh lengla khanah tu hit-hiat zing-an a nek khop laitak uh ahihi. Tualai takin lei hong ling gawp a, asawt lo in nasia semsem ahihman in cihna ding theilo in Muslim biakinn sungah avek un bu uh hi. Tua khit phet in a omna mun uh tui hong dim pah ziau hi.

India tuipi pan a hong kilok Tsunami in Indonesia gambup a nuai gawp kum in Dilla Damayanti pen kum 5 pha pan hi. Tua tuipi kilok in amau khua a nuai ciangin Muslim biakinn sungah a innkuan un bu uh a, inndawl nihna nuailam teng tui in tuum cip khin hi. Tuni ciang dong Dilla Damayanti mitkha ah amang thei nailo khat pen a lawmnu Nadia luanghawm tui tunga laam dialdial amuhna ahihi. Nadia tawh amau sangkah khawm khat hi in, a it mahmah Nadia pen tuihual in a laksak manin tuni ciang dong na sakna bei thei nai lo hi. Tun Dilla Damayanti pen high school kah ta himah taleh tuma kum sawm laia thupiang ahi tuihual lak a laam dialdial a lawmnu Nadia otna kammal “Hong huh ve vua!” pen a mitkha leh a bilkha ah mang thei nai lo hi.

Hih Zinlinna hanga tuihual kilok (Tsunami) in mihing nuntaakna 230,000 val si sak in, gam 11 sunga tuipi gei a teengte mangthang sak banah a kimangngilh thei nawn lo ding patauhna thu khat piangsak hi. A thuak pha deuh gam pen Indonesia hi in, Indonesia gam sunga om Aceh kuam tengin lim thuak pha diak hi. Indonesia gam sung bekah mihing 130,000 val in sih lawh uh a, teng 5 val in innmun logam taan lawh uh hi. Sangsiapi Mohammad Saleh genna ah “Hih tuihual in taihinnpi teng laibawm tui tunga laam bangin baih takin lamang ziau hi” ci hi. Bandah Aceh pen Aceh sunga khuapi lianpen hi in, tu in hih khuapi pen Tsunami tuihualpi hangin muh ding om nawn lo hi. Ulee Lheue bang ah mi 6,000 bek suakta uh ci zen uh hi.

Hih siat tuahna hangin leitung gambup panin huhna leh panpihna Indonesia gamah a lut khempeuh a sum tangin US $ 7 billion val bang pha hi. A gam kumpi in zong a gambup pen President khutnuai ah app ah in hanciam takin puahphatna sem uh hi. 2011 kum in UN in Indonesia gam President Susilo BambangYudhoyono hanciamna a muh ciangin paakta ahihman in “Global Champion for Disaster Risk situation” pahtawina min pia pah hi.

Hih thupiang hangin Bandah Aceh khuapi sung mun khempeuh phialah tua lauhna hong pian cianga kihepna ding mun leh lampite hoihtakin koih khol uh a, Warning a pia ding a gin pha mahmah Siren zong lampi khempeuh phialah koih uh hi. Inn kilamthakte zong Tembawmai dan vive in lam uh hi. Sangsiapi  Mohammed Saleh in a genna ah Aceh besar district sungah kum simin sangsia teng khempeuh kikep dan a sinsak dingin Indonesia kumpi in Indonesian Red Cross te paisak den hi ci hi. Sangsia teng bek hi lo sangnaupangte naleng in zong kikep dan ding sinpi mah in kum simin sin den ta uh hi ci hi. “Hibang siatna tuahkikna khat ka neih uleh kikep dan siam mahmah ta ungh” ci hi.

Tua zawh kum sawm khit ciangin gamdangte huhna sum tawh akilamthak inn leh lo te, lampite khangno te’n nuamsa mahmah ta uh hi. Lampi dunga ansai leh Coffe saite akipan vanzuakna munpi (Mall) te bang pen zingsang dong dong mah mi dim den uh hi. Kum 55 a pha khin Bukhari Daud pen Aceh Besar District sungah Governor a sem ngei khat hi in, aman hibang in gen hi “Tuma kum sawm lai in Bandah Aceh khuapi pen tui in tuum cip in a hoihna khempeuh bei himah taleh tu in a etlawm mahmah khuapi hong usak ta hi. Ahizongin gamdang sum hong lutna hangin neksimna leh siatna cihte a om lo hi tuan lo hi. Bang bang hileh a kilawhcing suak veve hi” ci hi.

Khantohna tampi tak muh ding om himah taleh a sisate phawkna mualsuang zong tampi om hi. Mipi 20% aa dingin lungsim tawng sunga kiseelcip natna leh lauhnate beisiang hak mahmah lai ding hi cih thu World Health Organization in gen hi. Tuma kum 30 laiin Indonesia gamah kumpite leh gamsungmi (GAM) kikaal ah tualgaal piangin mihing nuntaakna 15,000 zong na bei khin hi. Tua teng tawh gawm khop in a thuakte aa ding pan in na mahmah ding hi. Tua kawmkaalah Tsunami in nuai sawnsawn lai ahihman in 2005 kum in kumpite leh GAM te’n kilemna suaikai uh hi.

Amrullah in a genna ah Tsunami hangin Indonesia gam sungah kilemna om tawh a kibat hangin lungsim tawng ah buaina veng thei taktak nai tuan lo hi ci hi. Rahmadullah in hibangin gen leuleu hi “Tualgaal a om laiin mi nautang teng bek in kithuak kha in, tun ahileh tuipi tuihual in tua teng khempeuh sawp siang hi. December 26, 2004 ni pen suakta takin kam ka pau theih ni uh hi. Ka suahtaak ni uh hi cileng kikhial lo ding hi” cigiap leuleu hi.

Ref: UCA News

Translated by: Dalthang (Zomi Quadavid)

Post a Comment

 
Top